Lang werd gedacht dat iedereen hetzelfde reageert op voeding. Maar hoe kan het dat de ene persoon zich energiek voelt na het eten van een havermout ontbijt en de ander niet? Of hoe kan het dat iemand die elke avond een flink bord pasta eet op gewicht blijft en de ander niet? Om te begrijpen waarom iedereen anders reageert op voeding, delen we in deze blogpost 3 baanbrekende inzichten die revolutionair zijn geweest binnen de wetenschap. Zo lieten deze studies zien dat naast de maaltijd ook een aantal andere factoren jouw reactie op voeding beïnvloeden. Welke factoren dit zijn en hoe Clear jou kan helpen om betere voedingskeuzes te maken delen we in deze blog.

Studie 1

De eerste studie die aantoont dat mensen verschillend reageren op voeding, kwam van twee onderzoekers van het Weizmann Institute of Science in Israël in 2015. De onderzoekers hebben 800 mensen gevraagd om een week lang mee te doen in hun onderzoek naar de individuele bloedglucose respons op voeding.

💡 Als je iets eet waar koolhydraten in zitten worden deze koolhydraten direct in je maag en darmen omgezet tot glucose. Glucose is suiker. De glucose wordt opgenomen in je bloed. De bloedglucose is brandstof voor je lichaam. Door het transport via je bloed komt de glucose terecht bij je spieren en organen die dit nodig hebben. Met de “bloedglucoserespons” bedoelen we de reactie van je bloedglucose na het eten van een maaltijd. Dit wordt gemeten door te kijken naar je bloedglucosewaarden. De bloedglucosewaarde is de hoeveelheid suiker of glucose in je bloed.

De deelnemers mochten in het onderzoek hun eigen eetpatroon aanhouden afgezien van het ontbijt: daar moesten ze alleen brood of brood met boter eten. De onderzoekers zagen dat wanneer een persoon opnieuw hetzelfde ontbijt een dag later at, de bloedglucoserespons voor deze persoon voor 77% hetzelfde was. Lang werd gedacht dat de bloedglucoserespons voor een persoon op een maaltijd precies hetzelfde zou zijn, maar dat is dus niet zo. We kunnen hiermee twee belangrijke dingen uit opmaken:

• Er zijn dus meer factoren die de bloedglucose reactie beïnvloeden dan alleen de inhoud van de maaltijd, zoals slaap, sport, stress en hormonen.
• De inhoud van de maaltijd is wel de belangrijkste factor voor de bloedglucoserespons

Tussen de deelnemers onderling waren de verschillen in de bloedglucoserespons groter dan de verschillen binnen een enkele persoon. Dit betekent dat twee personen die precies hetzelfde ontbijt aten, een significant verschillende reactie konden hebben. 

Tevens werd in dit onderzoek geprobeerd om een reactie te “voorspellen” waarin 137 verschillende variabelen werden meegenomen. Variabelen waren onder anderen activiteit, bloedwaarden, voedingswaarde van de maaltijd, leeftijd, gewicht en het microbioom. De onderzoekers konden de reactie op voeding tot 68% voorspellen. Daarbij zagen ze dat koolhydraten zorgen voor een slechtere reactie, en vetten voor een betere reactie. Ook lieten ze zien dat na het direct eten van voeding met vezels vaak een slechte reactie ontstond, maar op de langere termijn een betere reactie gaf. Met een betere reactie bedoelen we een minder hoge piek, of een minder lange piek in de bloedglucose. 

Studie 2

In 2019 is het onderzoek uit studie 1 herhaald met de vraag of de resultaten gereproduceerd konden worden op een nieuwe groep mensen, in dit geval op 327 Amerikanen. Ook hier hebben de  onderzoekers gevraagd om een week lang mee te doen in hun onderzoek naar de individuele bloedglucoserespons op voeding. De deelnemers mochten in het onderzoek hun eigen eetpatroon aanhouden afgezien van het ontbijt: daar moesten ze een bagel met kaas eten. Hierbij viel op dat:

• De bloedglucoserespons wanneer een persoon opnieuw hetzelfde ontbijt een dag later at, in dit geval een bagel met kaas, voor 66% hetzelfde is. Dit is dus iets lager dan de 77% van de eerste studie. De theorie is dat hoe complexer een maaltijd is, hoe meer verschillend de reacties kunnen zijn. En dit verschil geldt ook per persoon.
• De onderzoekers konden de reactie op voeding tot 62% voorspellen wat iets lager is dan de 68% van de eerste studie. 
• Als je alleen zou kijken naar de calorie-inhoud of de koolhydraten inhoud van een maaltijd kom je op 34% en 40% nauwkeurigheid. 

De nauwkeurigheid van het model van deze onderzoekers is hoger is dan alleen gebruik maken van calorieën of koolhydraten inhoud. Dit betekent wederom dat wel degelijk meer factoren belangrijk zijn die de reactie op voeding kunnen voorspellen dan alleen de koolhydraat inname. 

Studie 3

De laatste studie die we behandelen is een recente uit 2020, gepubliceerd in het medisch tijdschrift Nature Medicine. Voor dit onderzoek werkten ze met 1002 tweelingen. Het onderzoek liet zien dat   de bloedglucoserespons op voeding bepaald wordt door drie grote componenten:

1. voor het grootste deel door de maaltijd zelf
2. Je DNA
3. Je microbioom 

💡  Het microbioom is de verzamelnaam voor de bacteriën in en op ons lichaam. Het microbioom bestaat uit kleine beestjes die voor het grootste gedeelte bestaan uit bacteriën, maar ook uit schimmels, gisten, virussen en andere eencellige wezens. Mensen dragen ongeveer 1.5 kilo, de meeste daarvan zitten in onze darmen, aan microben met zich mee. Belangrijke functies van het microbioom zijn de bescherming tegen ziekteverwekkers en de vertering van vezels.

Ook lieten de onderzoekers zien dat wanneer iemand een slechte reactie heeft op een bepaalde maaltijd, het vrijwel zeker is dat die persoon ook slecht reageert op een maaltijd die vergelijkbaar is in eiwitten, vetten en koolhydraten. Verder liet deze studie zien dat hetzelfde ontbijt genuttigd voor de lunch een wel twee keer zo slechte reactie kan geven.

Het laatste inzicht uit dit onderzoek kijkt naar de bloedglucoserespons op basis van de volgorde van de maaltijden. Zorgt de boterham met jam voor iedereen voor een hoogste piek in glucose, ondanks persoonlijke verschillen? Ze lieten zien dat dit over het algemeen wel geldt, maar ook dat er ook uitzondering zijn voor bepaalde maaltijden. Deze kunnen voor de ene persoon de beste maaltijd zijn en voor een ander persoon de slechtste.

Conclusie

Alle drie de onderzoeken concluderen hetzelfde: de respons van je bloedglucosespiegel op voeding is persoonlijk en hangt voor het grootste deel af van de complexiteit van de maaltijd zelf, maar dus ook van je DNA en je microbioom. Daarbij is het belangrijk om te vermelden dat er nog veel andere factoren zijn die nog niet gemeten zijn, of die we niet (makkelijk) kunnen meten die ook invloed kunnen hebben op de reactie op voeding. Denk hierbij bijvoorbeeld aan hoe snel iemand eet, stress van de dagen ervoor, hormonale cyclus, een vervelend telefoongesprek, of een gebroken nacht. Ook geldt dat het microbioom verandert op basis van wat je eet in 2-3 maanden en daardoor je reactie op voeding weer doet veranderen. Het is daarom een fabel om te zeggen dat iedereen hetzelfde reageert op voeding. Het verklaart voor ons waarom er tot nu toe nog geen “one-size-fits-all” dieet is geweest en waarom de effectiviteit van diëten elkaar tegenspreken. 

Hoe kun jij de beste voedingskeuze maken?

Met deze inzichten kun je het heft in eigen hand nemen en starten met meten van jouw persoonlijke bloedglucose reactie op voeding. Bij Clear meten we het effect van jouw bloedglucoserespons op voeding. Hierdoor kun je inzichtelijke keuzes maken voor de voeding die voor jou werkt. Meer weten? Ontdek hoe Clear jou kan helpen!

Wil je nog meer weten over deze onderzoeken? De twee wetenschappers van het eerste onderzoek hebben een toegankelijk boek geschreven (in het Engels) waar dit onderzoek wordt uitgelegd en nog veel andere experimenten aan bod komen.

Ben je een wetenschapper? Misschien wil je dan wel deze artikelen lezen:

Zeevi D, Korem T, Zmora N, Israeli D, Rothschild D, Weinberger A, Ben-Yacov O, Lador D, Avnit-Sagi T, Lotan-Pompan M, Suez J, Mahdi JA, Matot E, Malka G, Kosower N, Rein M, Zilberman-Schapira G, Dohnalová L, Pevsner-Fischer M, Bikovsky R, Halpern Z, Elinav E, Segal E. Personalized Nutrition by Prediction of Glycemic Responses. Cell. 2015 Nov 19;163(5):1079-1094. doi: 10.1016/j.cell.2015.11.001. PMID: 26590418.

Mendes-Soares H, Raveh-Sadka T, Azulay S, Edens K, Ben-Shlomo Y, Cohen Y, Ofek T, Bachrach D, Stevens J, Colibaseanu D, Segal L, Kashyap P, Nelson H. Assessment of a Personalized Approach to Predicting Postprandial Glycemic Responses to Food Among Individuals Without Diabetes. JAMA Netw Open. 2019 Feb 1;2(2):e188102. doi: 10.1001/jamanetworkopen.2018.8102. PMID: 30735238; PMCID: PMC6484621.

Berry, S.E., Valdes, A.M., Drew, D.A. et al. Human postprandial responses to food and potential for precision nutrition. Nat Med 26, 964–973 (2020).